Snijgereedschap

KAPMESSEN

Kapmessen, ook machetes genoemd, worden over de hele wereld gebruikt voor enorm veel verschillende toepassingen. Van origine worden kapmessen in bepaalde gebieden gebruikt voor de oogst, maar ze zijn ook perfect geschikt om ondergroei te verwijderen en een pad te maken in dicht struikgewas. Voor jacht- en outdoorgebruik zijn kapmessen niet alleen heel voordelig in aanschaf, maar komen ze altijd wel van pas. 

Deze machetes zijn doorheen de tijd geëvolueerd in heel uiteenlopende types en stijlen, afhankelijk van de omgeving en begroeiing waarin ze worden gebruikt. Doorgaans zijn ze met hun 30 tot 60 centimeter lengte duidelijk groter dan klassieke jachtmessen, op de Hirshfängers na misschien. Deze laatste zijn echter lange, scherpe messen gemaakt om te steken - letterlijk gewond wild een doodsteek toe te dienen - en niet bestemd om te kappen. Kapmessen zijn niet alleen lang, maar ook veel dikker en zwaarder uitgevoerd, net omdat ze bedoeld zijn om te kappen. De staalsoorten waar deze machetes van gemaakt worden kunnen variëren. De budgetvriendelijke prijs wordt vaak bekomen door niet al te hoogwaardig, zachter staal te gebruiken. Dit neemt niet weg dat een kapmes heel sterk is en bestand tegen heel wat misbruik. Het zachtere staal vergt echter wat meer onderhoud en aandacht. Dit type messen zal je ook niet altijd vlijmscherp zien, wat niet nodig is omdat je ermee gaat kappen, eerder dan te snijden. 

De van oorsprong Latijns-Amerikaanse bushmachete heeft een lang, recht lemmet waarbij het gewicht gelijkmatig is verdeeld. Dit type is een echte meid-voor-alle-werk en dan vooral voor het werken met groene vegetatie. Het beruchte kukri-mes komt dan weer van oorsprong uit Nepal. Hier is het lemmet naar binnen gebogen en licht de massa helemaal vooraan bij de punt. Deze vorm is heel erg veelzijdig omdat het lemmet is onderverdeeld in drie secties. De scherpe punt dient om te doorboren, het brede middendeel is om te kappen en het eerder smalle stuk van het lemmet bij het handvat is perfect om te snijden en te kerven. Uit de Verenigde Staten komt de Bowie machete. Dit is in feite een XXL-versie van het bekende Bowie mes met het scherpe clip-point lemmet. Deze messen kunnen niet alleen goed kappen, hun scherpe punt maken ze des te veelzijdiger. De panga is een kapmes dat we van oorsprong terugvinden in Oost- en Zuid-Afrika, maar ook in de Caraïben. Net als bij de kukri zit het gewicht hier vooraan in het lemmet, enkel buigt de punt niet maar binnen maar naar buiten. Deze vorm is heel geschikt voor het kappen van dikke, houtachtige vegetatie. Uit Indonesië en Maleisië kennen we dan weer de parang en golok machetes die oorspronkelijk zowel als landbouwgereedschap en ook als wapen gebruikt werden. De golok is meestal zwaarder en korter dan de parang. Beiden worden gebruikt voor het snijden van dichte groene vegetatie, struiken en takken. Ze worden gekenmerkt door hun vloeiende, afgeronde vorm die ervoor zou zorgen dat het lemmet minder snel vast komt te zitten in zware groene vegetatie dan machetes met platte randen. Het lemmet bij deze types is het zwaarst in het midden en vloeit in een bocht weg naar een scherpe gebogen punt aan het uiteinde.

Een voorkeur voor de ene of andere stijl is heel subjectief. Het komt neer op wat het best past bij de omgeving en de begroeiing, maar ook wat het fijnst in de hand ligt. Het perfecte kapmes voor alle mogelijke omstandigheden bestaat niet, maar het zijn verdraaid handige werkpaarden om in de natuur bij de hand te hebben. Bovendien, en dat is misschien nog het mooiste aspect van deze kapmessen, ze zijn doorgaans heel erg budgetvriendelijke geprijsd. Bovendien is het een plezier om met zo’n groot mes te werken.

BOOG- EN VOUWZAGEN

Voor buitengebruik in het jachtrevier zijn er twee heel onderscheidende types van zagen. De eerste is de vouwzaag. Een eenvoudig type zaag waarbij het blad en het handvat in elkaar vouwen met één centraal scharnierpunt. Bij dit type is het blad normaal gezien vrij kort, maar dit maakt de zaag ook heel handig en compact. Heel eenvoudig om te openen en op te bergen is dit type zaag ideaal voor in de jachttas of in de kofferbak om klein tot middelgroot hout te zagen. Als back-up voor een grote (motor)zaag is dit type zaag perfect geschikt. Enorm veelzijdig zijn vouwzagen waar je het blad kan vervangen afhankelijk van het werk dat er moet gebeuren. Een zaagblad met minder maar grotere tanden voor het grove werk, bijvoorbeeld voor hout, gecombineerd met een zaagblad met meer maar kleinere tanden voor het fijne werk, bijvoorbeeld om door bot te zagen. Zo heb je een zaag die gebruikt kan worden voor het kortwieken van vegetatie alsook dienst doet bij het ontweiden van wild. Het tweede type zaag voor de jachtpraktijk is de boogzaag. Deze zijn groter en zwaarder dan een vouwzaag maar kan gemakkelijk door zwaarder hout zagen en is stabieler voor regelmatig gebruik. Hoewel het grotere formaat boogzagen niet meteen geschikt maakt om ‘op zak’ te hebben, is een opvouwbare boogzaag het ideale compromis tussen gebruiksgemak en compactheid. In elk geval zijn deze twee types handzagen een prima alternatief voor als je niet steeds met een motorzaag op pad bent in het revier.

KLIEF-, HAK- EN HANDBIJLEN

Net zoals bij hakmessen is er een heel divers aanbod aan bijlen op de markt. Ze zien er allemaal vrij gelijkaardig uit maar verschillen vooral in lengte en gewicht. Het zwaarste type, de kloofbijlen om houtblokken te klieven, hebben zware bijlkoppen tot 4 kilogram en een extra lange steel tot bijna een meter. Deze grote bijlen zijn erg doorslaggevend als het op klieven aankomt, maar onhandig lang en zwaar voor andere werkzaamheden. Hakbijlen zijn dan weer speciaal ontworpen voor het vellen van bomen. De lengte van deze houthakkersbijlen ligt meestal boven een halve meter met een gewicht rond de twee kilogram. Net zoals de zware kliefbijlen is het hakbijl een bijlvorm die altijd met twee handen gebruikt wordt. Ook de hakbijlen zijn dus geen kampioen op gebied van compactheid en universele inzetbaarheid. Handbijlen daarentegen zijn dit wel. Deze zijn klein, licht, compact en kan je erg eenvoudig met één hand gebruiken. Ze zijn uitermate geschikt voor het kleinere hakwerk zoals brandhout hakken, takken inkorten... Wel moet dit soort hakgereedschap vlijmscherp gehouden worden om goed te functioneren. Voor de volledigheid zijn er ook handbijlen beschikbaar die aan de ene kant een bijlblad en aan de andere kant een hamerkop combineren op dezelfde handgreep. Dit zijn de échte universele werktuigen voor het jachtrevier.

DE GROOTTE DOET ER WEL TOE

Beeld je in waarvoor je al deze snijgereedschappen kan gebruiken. In een ideale situatie kunnen ze alles - of toch heel veel - uitdagingen de baas. Daarom is grootte belangrijk. Wat voor type werktuig je ook kiest, een zaag, een hakmes of een bijl, sta altijd stil bij de belangrijke afweging tussen compactheid en performance. Groter gereedschap is moeilijker om mee te nemen, maar ze kunnen meer aan in een kortere tijd. Aan de andere kant zijn compacte tools heel eenvoudig om mee te nemen maar veel minder efficiënt. Gelukkig zijn er genoeg innovatieve producten op de markt die voldoen aan ieders eisen.